M.Szczygielski „Arka czasu”

Czy da się napisać książkę dla dzieci o holokauście, która nie będzie zarazem posępna i przerażająca? M. Szczygielski swoją „Arką czasu” udowadnia, że tak. Bohaterem książki jest Rafał, który co prawda mieszka w warszawskim getcie, ale na świat wciąż patrzy przez pryzmat swojej relacji z ukochanymi dziadkiem, który jak tylko może próbuje chronić chłopca przed coraz bardziej przerażającą rzeczywistością.

Z czasem Rafał zostaje przemycony za granice getta, ukrywa się w warszawskim zoo i planuje ucieczkę Wisłą. A w międzyczasie.. odbywa podróż w czasie, do całkiem innej, bo o 70 lat późniejszej rzeczywistości.

Rzecz jasna podróż w czasie nie może się przydarzyć. Ale z drugiej strony równie nierealne wydaje się czasem to, że ktoś zachowuje optymizm i wiarę w przetrwanie mimo złej rzeczywistości wokół. To dzieci często mają tą niesamowitą cechę, że nawet w skrajnie trudnych warunkach potrafią patrzeć na świat całkiem po swojemu, z tej mniej strasznej, a bywa że nawet i wesołej strony. A to jest trochę jak magia, czarowanie rzeczywistości.

„Arka czasu” na swój sposób próbuje też odpowiedzieć na pytanie: w jaki sposób możliwe było przetrwanie strasznego czasu holokaustu, zachowanie wiary w ludzkość? Może właśnie w taki, jak to się przydarzyło w historii Rafała.

Arka czasu

M.Szczygielski

Stentor 2013

wiek: 12+

Maria-Luisa Uth "Gudu i Gwai"

 „Gudu i Gwai” czyli interesująco zilustrowana książka o tym, jak źle się żyje wśród kompleksów i lęków. Tytułowi Gudu i Gwai to dwaj samotnicy, którzy mieszkają w muszli ślimaka. Gwai nigdy nie wychodzi z domu, bo uważa, że ma dziwny wygląd. Gudu również izoluje się od ludzi, bo czuje, że nikt go nie rozumie. Mimo, że mieszkają w jednym domu, nigdy się nie spotkali. Na szczęście do czasu!

Gudu i Gwai to książka krótka, ale mocno skondensowana. Pokazuje, jak kompleksy zamykają człowieka w samotności i fałszywej wizji świata. Aby wyjść z tego męczącego potrzasku, trzeba spotkać (życzliwą!) drugą osobę. Dzięki temu można doświadczyć uwalniającej akceptacji i spojrzeć na świat inaczej, bardziej prawdziwie. Puenta tej krótkiej historii jest jak najbardziej prawdziwa, ale najciekawsze są w książce ilustracje – kolorowe i fantazyjne, pokazujące inny, dziwny świat. Przez to i sama opowieść wydaje się trochę bajkowa, choć jest przecież przy tym jak najbardziej realna.

Gudu i Gwai

Maria-Luisa Uth

Dwie Siostry 2022

wiek: 6+

P.Penizzotto, „Uwaga! Zły pies”

 Jak sobie dać radę, gdy jest się małym i niepozornym, a los stawia przed nami wyzwania (pozornie) ponad siłę? Taka właśnie historia przydarzyła się małemu bohaterowi książki P.Penizzotto „Uwaga! Zły pies”. Nasz bohater jest przesympatyczny, ale dość niewielki, a musi pilnować domu przed złodziejami. Czy mu się uda? W chwili próby w sukurs naszemu pieskowi przychodzi niespodziewana postać. Można by więc pomyśleć, że bohater nie dał rady wymagającym okolicznościom. Jednak jeśli się lepiej zastanowić, gdyby nie jego wcześniejsze próby (nieudane!) poradzenia sobie z problemem, finalny sukces nie byłby wcale taki oczywisty.

Ważny zatem morał z tej krótkiej i zabawnej książki; zamiast załamywać ręce nad problemem ponad siły, warto próbować, walczyć i szukać sposobu. Nigdy nie wiadomo, co finalnie pomoże wyjść z opresji. 

Uwaga! Zły pies

P.Penizzotto

No Bell 2023

Wiek: 2+

S.Zientek "Tylko one. Polska sztuka bez mężczyzn"

 

O kobietach w sztuce nigdy się za wiele nie mówiło. S.Zientek postanowiła wypełnić tę lukę i nie tylko stworzyła książkę o artystkach, ale w dodatku są to artystki polskie. Znajdziemy tu szereg artystek trochę znanych, jak T.Łempicka, Z.Stryjeńska, czy M.Abakanowicz, lecz też sporo tych znanych mniej, jak M. Muter, A.Bilińska czy E. Rosenstein.

Dobrze się czyta książkę Zientek. Każdy rozdział/biografia ma akurat taką długość, żeby zdążyć przeczytać w czasie krótkiego wieczoru, a przy tym wciąż jest o czym pomyśleć. Życie artystek nie było bynajmniej usłane różami, często z trudem wiązały koniec z końcem, łączyły życie rodzinne z pasją. Choć książka ma formę biografii, Zientek pisze o swoich bohaterkach językiem żywym i atrakcyjnym. Polecam wszystkim pasjonatom sztuki i biografii.

Tylko one. Polska sztuka bez mężczyzn

S.Zientek

Agora 2023

D.LaRochelle, M.Wohmoutka „Jak przepraszać”

 

Przepraszanie jest trudne, zarówno dla małych, jak i dla dużych. Książka „Jak przepraszać” D.LaRochelle krótko i z humorem opowiada o różnych sytuacjach, które wymagają przeproszenia, opisuje przy tym jak nie przepraszać (lepiej np.za długo nie wyjaśniać), zwraca uwagę, że warto przepraszać szczerze i że nigdy na przeprosiny nie jest za późno. Jeśli się da, warto też swój błąd naprawić. Oraz pamiętać, że:

„Przepraszanie jest trudne, ale gdy przeprosisz, poczujesz się lepiej. Co więcej, druga osoba też poczuje się lepiej”.

Jak przepraszać

D.LaRochelle, M.Wohmoutka

Wilga 2024

Wiek: 2+

T.Snyder „O tyranii. Dwadzieścia lekcji jak stawiać opór”

 

„Być oszukanym w polityce nie jest usprawiedliwieniem” L.Kołakowski

Nie ma partii politycznej odpornej na pokusy tyranii. Jakby nie było, Hitler doszedł do władzy wykorzystując mechanizmy w pełni demokratyczne. Ci, którzy chcą stać na straży wolności i prawdy, nigdy nie spoczną.

T.Snyder to amerykański historyk, który wiele lat spędził na badaniu historii Europy w latach 30. XX wieku. „O tyranii” to jego książka-przestroga. Wskazuje w niej na różne elementy ideologii nazistowskiej na które w porę nikt nie zareagował, a które w efekcie doprowadziły do tragedii II wojny światowej. Nikt nie chciałby, by ta historia kiedykolwiek się powtórzyła, stąd i 20 wskazówek Snydera, na czym polega dobra postawa obywatelska, na co należy zwrócić uwagę i w obronie czego walczyć. Są to min. takie zalecenia jak:

- „Nie bądź z góry posłuszny”

- „Broń instytucji”

- „Strzeż się państwa jednopartyjnego”

- „Pamiętaj o etyce zawodowej”

- „Wyróżniaj się”

- „Wierz w prawdę”

- „Bądź dociekliwy” itd.

To trochę przerażające, że prawdziwą legitymizację rządom faszystowskim w latach 30. dali tak właściwie konformiści; nikt się nie sprzeciwił, gdy sąsiada zabrano do więzienia, wywieziono do obozu. Stąd nawoływanie Snydera, by nie dać się porwać wszechobecnej medialnej propagandzie, zachować niezależny osąd i wrażliwe na krzywdę serce. Co ważne, każdy może mieć wpływ na powstrzymanie tyranii. Warto realizować postulaty Snydera, czyli np. powielać w sieci tylko sprawdzone informacje. W dobie wszechobecnych mediów społecznościowych walka o prawdę jest wciąż tak samo trudna jak kiedyś, a może i trudniejsza.

„O tyranii” to przy tym książka bogato ilustrowana. I dobrze, bo autor w ten sposób wyłamuje się z kręgu odbiorców książek historycznych i publicystycznych i może dotrzeć do szerszego grona czytelników. Czy kogoś interesuje polityka, czy też nie, skutki działań tyranii u władzy wcześniej czy później dosięgną każdego.

O tyranii. Dwadzieścia lekcji jak stawiać opór

T.Snyder

Znak 2023

W.Gil „O darach lasu”

 

Zwłaszcza na przednówku chciałoby się zjeść warzyw, które mają smak, a przy okazji dużo witamin i minerałów. W książce „O darach lasu. Rośliny użytkowe” W.Gila znajdziemy kilka pomysłów na mniej konwencjonalne napoje i dodatki, wymagające co prawda trochę pracy w przygotowaniu, ale za to lokalne i bardzo wartościowe, ze swoistym smakiem i aromatem.

Oprócz znanej pokrzywy, jałowca czy poziomek, w książce znajdziemy podpowiedź, jak pozyskać wzmacniający sok brzozowy (czyli oskołę), jakie wiosenne zioła warto wrzucić do sałatki (krwawnik, mlecz, czosnek niedźwiedzi, bluszczyk kurdybanek), lub też jak przygotować syrop z płatków róży. Ja już wiem, że soku z pokrzywy raczej nie lubię, ale mam ochotę w tym roku sprawdzić, jaki zapach ma oliwa z igłami sosny, oraz przygotować miodek mniszkowy i syrop z płatków róży.

Książkę polecamy wszystkim zainteresowanym rodzimą dziką przyrodą i jej kulinarnymi zastosowaniami.

O darach lasu. Rośliny użytkowe

W.Gil

Multico 2024